Toplum olarak deprem öncesine, anına ve sonrasına ne kadar hazırız? Uzmanlar, deprem bölgesinde olanların bu konuda bilgilenmesi için çalışmalar yapmaya devam ediyor. Deprem anında yapılması gerekenler, sarsıntı bittikten sonra dikkat edilmesi gerekenler birçok kişi tarafından yeterli düzeyde bilinmiyor. Türkiye, depremi sık sık yaşayan bir ülke olduğu için bu konuda herkesin bilgilenmesi için buradayız.

Daha önce hiç deprem yaşamamış kişilerin, gördükleri ilk depremde şiddetli panik haline girmesi oldukça normal karşılanır. Bu panik halini daha bilinçli düzeye indirmek ve deprem bittikten sonra kontrollü şekilde kapalı mekandan uzaklaşmak için; bazı hayat kurtaran bilgilerin kulaktan kulağa yayılması önemlidir.

Doğal afetlere karşı tedbirli olmak adına, okuyacağınız makalelere bu satırlardaki bilgileri de ekleyebilirsiniz. Pek çok konuda tedbirli olmanızı, deprem anında önce can güvenliğinizi korumanızı diliyoruz. Sizleri deprem durumuna karşı alınacak önlemleri ve deprem sırasında yapılması önerilen davranışları içeren yazımızı okumaya davet ediyoruz.

Bu sayfadaki bilgiler sayesinde olası bir deprem durumunda daha tedbirli davranıp sağlığınızı, canınızı koruyabilirsiniz

• Depreme her zaman hazırlıklı olmak için öncelikle doğal afet ve deprem çantası hazırlamalısınız.
• Çantanızı aile üyelerine göre ya da bireysel şekilde hazırlayarak kapıya yakın bir konumda tutabilirsiniz.
• Deprem öncesinde ev ya da ofis içinde kitaplık, dolap, rafı gibi büyük eşyaların duvara sabitlenmesi gereklidir.
• Her an deprem olabilir korkusuyla değil de tedbiri ile hareket ederek telefonlarınızın şarjını gece uyurken mutlaka doldurmalısınız.
• Kullanmadığınız elektrikli ürünleri prizde bırakmamaya özen gösterebilirsiniz.
• Bahçe, site, açık güvenli alanlarda olası bir deprem durumuna karşı bank, dinlenme alanı, oturma yeri gibi yerlerin yapılmasını destekleyebilirsiniz.
• Yaşayacağınız evin depreme dayanıklılık raporunu gördükten sonra yerleşebilirsiniz.
• Aracınız varsa benzini azaldığında her duruma karşı doldurup bagajda deprem çantası bulundurabilirsiniz.
• Bina ve ofis içinde deprem öncesinde önlem almak adına; merdivenlerin rahat kullanılması için ortam hazırlanmalıdır.
• Merdivenlerde fazla ve gereksiz eşyaların bulunması önlenmelidir.
• Kolayca binadan çıkmak için merdivenlerde bulunan engellerin ortadan kaldırılması için işbirliği önceden yapılmalıdır.
• Her türlü risk durumuna karşı yangın merdiveni ve açık çıkış kapılarının açık kalması sağlanmalıdır.

• Depreme ev ortamında yakalandıysanız; hemen çök – kapan – tutun pozisyonuna geçin.
• Kendinizi korumaya alacağınız köşenin güvenli olduğundan emin olun.
• Sabitlenmeyen eşyalardan uzak kalmaya çalışın.
• Telefonunuz yakındaysa hemen yanınıza alın ve başınızı yastıkla koruyun.
• Çocuklarınız varsa bir elinizle onları koruyup diğer elinizle başınızı düşebilecek cisimlerden korumaya çalışın.
• Sarsıntı bitene kadar olduğunuz yerden ayrılmamaya dikkat edin.
• Deprem anında koridordan, merdiven boşluğundan, cam kenarından ve balkondan uzak kalarak sarsıntının bitmesini bekleyin.
• Evden çıkmadan önce mutfaktaki elektrikli cihazların kapalı olduğundan emin olun.
• Doğalgaz vanasını kapattıktan sonra evden çıkabilirsiniz.
• Şiddeti yüksek deprem yaşanmışsa ve evinizde hasar yoksa; olası sorunları önlemek adına su vanasını kapatıp evden uzaklaşın.
• Sarsıntı bitince deprem çantasını alıp bina çevresinden uzaklaşabilirsiniz.

• Depremi dışarıda bir konumda yaşadığınızda mutlaka elektrik direklerinden uzak kalmanız gerektiğini hatırlayınız.
• Bina ve dükkan çevresinden uzaklaşarak çevresi açık alanlarda yere eğilin.
• Dik yamaç, taş ve kaya yığını, trafo gibi riskli bölgelerden uzaklaşın.
• Deprem sonrasında denizde yükselme meydana gelebileceği için sahil şeridinden uzak bir konumda olmaya çalışın.

Birçok kişi depreme araba kullanırken yakalanmaktan endişe ediyor. Peki, araç içinde depremi yaşarsanız neler yapmalısınız?

• Tünelden geçiş sırasında deprem olmuşsa; aracınızı aracınızı bulunduğunuz yerde durdurun ve araçtan çıkıp yan tarafta çök, kapan, tutun pozisyonunu alın.
• Köprü üzerinde şiddetli depreme tanık olduysanız aracınızı durdurup güvenli alanda bekleyebilirsiniz.
• Orta şiddetli bir deprem söz konusu ise aracınızı en uygun köşeye alıp aracınızı kapatarak açık alana doğru ilerleyiniz.
• Kapalı otopark gibi alanlarda deprem yaşandığında mutlaka araçtan çıkıp araç kenarında çök, kapan, tutun hareketini yapmalısınız.
• Eğer otoparkta araçta beklemeyi düşünüyorsanız tavandan düşme ihtimali olan yapılar aracı ezeceği için size de zarar verebilir.

Deprem sırasında oluşan enkazlar için arama ve kurtarma ekipleri, sağlık personelleri desteğiyle enkaza en kısa sürede ulaşacaktır. Bu konuda uzmanların tedbirlerine güvenerek öncelikle ne yapmanız gerektiğini gözden geçirebilirsiniz. Enkazda kalma ihtimaline karşı bazı bilgileri öğrenmiş olmanız önerilir.

• Şiddetli depremin yıkıcı etkisi enkaz oluşturduysa ve bilinciniz açıksa öncelikle panik yapmamanız gerektiğini hatırlayın.
• Eğer yeriniz çok darsa hareket ederek vücudunuzun daha da zarar görmesine neden olmayın.
• Panik yapmadan durumunuzu anlamaya çalışın.
• Hissedebildiğiniz organları hafiften oynatarak kan dolaşımının devam etmesine yardım edin.
• Telefonunuz elinizdeyse hemen acil durum numarasını 112’yi arayın ve yerinizin tespiti için gerekli bilgileri verin.
• Yaralanma durumu söz konusu ise elinize geçen ilk kumaş parçası ile yaranın üzerini bastırmaya çalışın.
• Eliniz ve ayaklarınız oynayabilecek konumdaysa sesinizi, varlığınızı ekiplere duyurmak için sinyal vermeye dikkat edin.
• Enkaz altında ne kadar süre kaldığınızı o telaşta bilemezsiniz bu yüzden enerjinizi kontrollü şekilde harcayın.

Şiddeti büyük depremler, beraberinde artçı ufak sarsıntıları getirebilir. Bu duruma karşı tedbirli olmanızda fayda var. Panik yapmadan olacak artçı depremlere karşı önleminizi alabilirsiniz. Bu süreçte size cep telefonu iletişim kolaylığı sağlayacağı için gerekli yerleri arayabilirsiniz.

Deprem sarsıntısı durduktan sonra evden çıkmak istediğinizde asansörlerin daha tehlikeli olduğunu unutmayınız. Asansör kullanımı bu durumda önlenmelidir. Artçı depremler asansör halatlarının zarar görmesine ve daha büyük sorunların yaşanmasına neden olabilir. Asansör bulunan binalarda “Deprem anında kullanılmamalıdır!” uyarısı yapılmalı ve yazılmalıdır.

Şayet yaralanma durumu varsa ve hareket edebilecek açık alana çıktıysanız yaranın büyümemesi için kumaş, örtü, atlet gibi bir parçayla yaranızı kapatın. Ardından sağlık ekiplerine başvurun.

Evinizde hasar varsa ve risk gözlemlendiyse; yetkili onayı gelene kadar evinize girmeyin. Eşya almak için farklı kanalları kullanın ve evde risk varsa evden uzaklaşın. İlk depremin yıkmadığı birçok evi, artçı depremler yıkabiliyor. Yaşanan tecrübeleri dikkate alın ve can güvenliğinizi koruyacağınız alanlarda bekleyin.

Deprem sonrasında en önemli tedbir, enkazların olduğu bölgeden uzaklaşmaktır. Şiddetli depremin yıktığı binaların arasında gezmek, dolaşmak, eşya aramak can güvenliğinizi tehdit edeceği için bu önerimize lütfen dikkat edin.

Ailenizde küçük çocuk ve bebek, yaşlı varsa hep bir arada kalmaya çalışın. Toplanma alanlarında sağlıklı şekilde kalmak, beslenme ihtiyaçlarını karşılamak için aile üyelerinizle iletişimi koparmayın.

Deprem sonrasında eğer kendinizi çok yorgun hissediyorsanız, birden ayağa kalkmayın. Şeker ve tansiyon düşüklüğünün yaşanması bu süreçte çok normaldir. Ani yapılan hareketlerden dolayı düşme ve bayılma riski oluşabilir. Bu durum ise; ciddi sağlık sorunlarını meydana getirir. Böyle anlarda çevrenizden şekerli ya da tuzlu bir şeyler istemekten çekinmeyiniz.

Depremden sonra iletişim ağında büyük bir yoğunluk yaşanır. Bu yoğunluğu hafifletmek için çağrı kullanmamalısınız. Mümkünse kısa mesaj yoluyla iletişim kurmanız önerilir. Ciddi durumda olanlar için çağrıların daha rahat sağlanması gerekir. Bu sağlıklı iletişim, kısa mesajla ya da birkaç saniyelik konuşmayla mümkün olacaktır.