Kuru Temizleme Nedir, Nasıl Yapılır? 4 Adımda Kuru Temizleme
İlk olarak 19.yy.da Amerikalı mucit Thomas L. Jennings’in patentini almasıyla başlayan kuru temizleme yöntemi daha sonra Paris’te Jean Baptiste Jolly tarafından ilk dükkanının açılmasıyla tüm dünyada yaygınlaşır.
Her ne kadar başlangıcı Sanayi Devrimi ile paralel görülse de kuru temizleme yönteminin kökeni aslında daha da eskilere dayanır. Tekstilin yaygınlaşmasıyla birlikte insanlar kumaşları temizlemek için özel yöntemler dener. Tabii buna açık açık kuru temizleme denemez ama temel mantıkta su kullanılmaması teknik açıdan kuru temizlemeye çok benzer.
İlk zamanlarda küllü su, amonyak ve killi çamur gibi maddeler tercih edilir. Daha sonra benzin ve gazyağı gibi maddelerin kullanımı yaygınlaşsa da yanıcı olmaları nedeniyle kullanımı azalır. Kuru temizlemenin asıl yönteminin bulunması ise petrol bazlı bir sıvının kumaştaki yağı çıkarmasının fark edilmesiyle meydana gelir.
Zamanla teknolojinin gelişimi ve insanların bilinçlenmesi ile yanıcı ve zararlı kimyasallardan uzaklaşılarak daha çevre dostu ve güvenli maddeler kullanılmaya başlanır. Böylece tekstil sanayisinin gelişmesiyle birlikte kuru temizleme sektörü de büyük bir ivme kazanır.
Kuru Temizleme Nedir?
Kuru temizleme, özel temizleme ürünleriyle doğal veya sentetik kumaşlardaki lekelerin çıkarılmasında tercih edilen özel bir temizleme yöntemidir. İngilizce "dry scouring" denilen işleme adını veren “kuru” kelimesinin kullanılmasının nedeni temizleme sırasında kullanılan çözeltilerin su içermemesidir.Su ile yapılan yıkamalarda su, lekelerin daha da derinlere işlemesine yol açar bu nedenle özellikle yağ ve kir gibi çıkarılması zor lekelerde, hassas kumaşlarda, yıkanması özen isteyen giysi ve kumaşlarda kuru temizleme tercih edilir. Bununla birlikte müşterinin talebine göre kolalama, ütüleme ve boyama vb. gibi çeşitli işlemlerde de kuru temizleme hizmeti içerisinde yer alır.
Günümüzde ise solvent adı verilen çözeltiler su yerine kullanılarak lekeler su kullanılmadan giderilir. Son zamanlarda ise özellikle tetrakloroetilen veya diğer adıyla perkloriten gibi çözeltiler daha çok tercih edilmektedir.
Kuru Temizleme Nasıl Yapılır?
Profesyonel bir hizmet gerektiren kuru temizleme, özel çözücülerle ve özel yöntemlerle yapılır. İşlem için kuru temizlemede kullanılan özel makineler tercih edilir. Yıkama, durulama, kurulama vb. tüm işlemler bu özel makinelerde gerçekleştirilir.
Temizleme sonrası havalandırma ve ütüleme gibi işlemler de önem taşımaktadır. Kuru temizleme 4 aşamada tamamlanır:
1. Kumaşın Özelliklerinin Belirlenmesi ve Hazırlık
İpek, saten, pamuk, polyester, akrilik vb. her kumaşın kendine özgü bir dokusu ve hassasiyeti vardır. Bir kumaşa veya giysiye kuru temizleme yapmadan önce şunlara dikkat edilir:
- Kumaşın kuru temizlemeye uygunluğu
- Kaç derecede yıkanacağı
- Hangi tür kimyasal kullanılacağı
- Leke mevcut ise lekelerin yoğunluğu ve türü
- Ön yıkamaya ihtiyaç duyulup duyulmayacağı
- Giysinin yıkama talimatı
İster makinede yıkansın ister kuru temizleme yapılsın bir kumaşın kullanım ömründe bu noktalar hassasiyet ister bu nedenle ilk aşama oldukça önemlidir. Hazırlık aşamasında son olarak ne kadar çözelti kullanılacağı, kaç derecede kaç dakikada yıkanacağına karar verilir.
Giysi rengine göre açık ve koyu olarak kategorize edilip bir numara verilebilir böylece diğer giysilerle karışmaması sağlanır. Kumaşın veya giysinin yıkanmasını zorlaştıracak herhangi bir aksesuar vb. parçalar varsa üründen çıkarılır ve yıkamaya hazır hale getirilir.
2. Yıkama
Giysilerde zorlu bir leke varsa ön yıkama gerekebilir bunun içinde bazı giysilerde ön yıkama işlemi uygulanır yoksa ürün direkt yıkamaya alır. Ortalama 30-40 kg kapasiteli tamburlara yerleştirilir. Sıcaklık derecesi üründen ürüne farklılık göstermekle birlikte ortalama 30 derecede tercih edilir.
Su yerine yeterli miktarda çözelti eklenir. Makineye yerleşmesiyle birlikte bir ürünün yıkanma işlemi ortalama 15 dakika sürmekle birlikte lekenin durumuna göre 30-40 dakikada tamamlanmaktadır.
3. Kurutma
Yıkama işlemi bittikten sonra kurutma işlemine geçilir. Yine bu işlemde makine yardımıyla gerçekleşir. Evlerde kullanılan kurutma makinesine benzer bir sistem kullanılsa da yine bu aşamada kumaşın zarar görmemesi önemlidir. Kumaş nazik bir şekilde kurutulurken aynı zamanda çeşitli kimyasallardan da arındırılmış olur.
4. Ütüleme
Her ne kadar kurulama işlemiyle birlikte kuru temizleme tamamlanmış olsa da hem yapılan işlemin göz önüne çıkması hem de kumaşın toparlanması açısından son olarak ütüleme işlemiyle birlikte giysi müşteriye teslim edilmeye hazır hale getirilmiş olur.
Kuru Temizlemede Neler Yıkanır?
Kuru temizlemede her çeşit kumaş ve giyisi temizlenebilmektedir. Özellikle elde ya da makinede yıkamayla çıkması pek mümkün olmayan lekelerin temizlenmesinde etkilidir. Genellikle elde ya da çamaşır makinesinde yıkanmaya uygun olmayan ve bu sebeple kuru temizleme ile yıkanması tercih edilen giysi ve eşyalar şunlardır:
- Takım elbise
- Gece elbisesi
- Abiye
- Gelinlik
- Gömlek
- Bluz
- Kaban
- Mont
- Ceket
- Pantolon
- Battaniye
- Perde
Ürünlerin etiketlerindeki yıkama talimatı ile birlikte genellikle kuru temizlemeye uygun olup olmadığına dair sembol ve uyarılar bulunur. Hatta daire içine alınmış "A, F, P" gibi büyük harfler kuru temizlemenin çeşidi ile ilgili şu uyarıları sembol eder
A: Tüm kimyasal kuru temizleme çeşitlerine uygun.
F: Saf alkol ile temizleme yapılabilir.
P: Trikloretilen hariç diğer kimyasalları kullanılabilir.
X: Daire üzerindeki çarpı işareti ise kuru temizleme yapılamaz! anlamına gelmektedir.
Kuru Temizlemeye Uygun Kumaş Çeşitleri Nelerdir?
İster doğal ister sentetik olsun her kumaşın kendine has özelliklerini tanımak, onların çamaşır makinesinde mi yıkamaya mı yoksa kuru temizlemeye mi uygun olduğunu bilmek gerekir. Özellikle kuru temizleme için tercih edilen belli başlı kumaş çeşitleri ve özellikleri şunlardır:
Yün
Yüksek sıcaklıkta çekmek riski taşır, ev tipi kurutma makineleri için uygun değildir. Düz bir zeminde oda sıcaklığında kurutulması tavsiye edilir.
İpek
En hassas ve özel kumaşlardan biridir, alkol ve kimyasallara karşı dayanıksızdır, kuru temizleme ile temizlenmesi tavsiye edilir.
Pamuk
Yüksek ısıda çekme ihtimali en yüksek kumaşlardan biridir, renk solması ve kırışıklığa müsaittir, düşük sıcaklıkta yıkanması tavsiye edilir.
Keten
Özellikle yazlık kıyafetlerde tercih edilir, terletmez özelliktedir kırışıklığa yatkındır, yıkama için özellikle kuru temizleme tavsiye edilir.
Polyester, Naylon, Lycra
Kırışmaya karşı dayanıklıdır, yüksek derecedeki ütü için dayanıksız, düşük ısıda elde yıkama ya da kuru temizleme tavsiye edilir.
Viskoz
Yüksek sıcaklıkta çekme eğilimi yüksektir, renk solması yaşabilir, düşük ve orta sıcaklıkta yıkama tavsiye edilir.
Evde Kuru Temizleme Nasıl Yapılır?
Kuru temizleme profesyonel makinelerle ve ürünlerle yapılan özel bir temizle işlemidir bu sebeple evde yeterli ekipman bulunmadan bu işlemi yapmak pek mümkün değildir. Her ne kadar kuru temizlemenin yerini tutmasa da o anki probleme göre evdeki imkanlarla çözüm bulunabilir.Örneğin kötü koku sinmiş bir kıyafet havada asılarak 30-40 dakika havalandırılır. Çıkarılması zor lekeler çamaşır makinesine atılmadan önce lekenin üzerine sıvı deterjan uygulayarak bir süre bekletilir.
Kuru Temizlemenin Faydaları Nelerdir?
- Kuru temizlemenin normal yıkamaya göre en büyük avantajı ıslak yıkamayla zarar gören kumaşları yıpratmadan temizleyerek uzun ömürlü olmalarını sağlar.
- Elde ya da çamaşır makinesinde çıkması mümkün olmayan lekelerin kolayca temizlenmesini sağlar.
- Makinede temizlenmesi mümkün olmayan takım elbise ve gelinlik gibi maliyeti yüksek kıyafetlerin zahmetsizce temizlenmesini sağlar.
- Suda yıkama yapılmadığı için giysileriniz çekmez, deforme olmaz, renk ve dokuz kaybına uğramaz.
